|
оми киши ўрганган нарсасини қандай ўрганган бўлса шундай етказиши керак. Муттабеъ эса ўрганган нарсани билади ва билган нарсаси билан фатво бера олади, чунки у ижтиҳодда эътиборли илмларнинг баъзисидан хабардор. Шу сабабли ҳукмларни ва уларни қандай ўргатишни ҳам, қандай фатво беришни ҳам билади. Бироқ, ҳукмни ўрганиш ёки у ҳақда фатво сўраш ўргатувчи кишига ёки фатво берувчи кишига тақлид қилиш эмас, балки фатво сўрашдир. Албатта, муаллим гувоҳга қиёсланиб одил бўлиши керак. Чунки гувоҳ ҳодисанинг хабарини етказади, буниси Оллоҳнинг ҳукмини етказади. Иккаласи ҳам бир нарсанинг хабарини етказишяпти. Шунинг учун ҳам одил бўлиш шарт. Шунинг учун Оллоҳ Таоло фосиқнинг сўзини қабул қилишдан қайтарди ва унинг сўзини аниқлашни буюрди:
يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا
– „Эй мўминлар, агар сизларга бир фосиқ кимса бирон хабар келтирса, сизлар (ҳақиқий аҳволни) аниқлаб-текшириб кўринглар!“ [49:6]
Фосиқнинг хабари инкор қилинади. Агар фосиқ бирор хабар келтирса, одамлар уни олишга шошилмаслиги ва ҳақиқатни излашлари вожиб. Бунинг аксича, одил кишининг сўзи фатво сўрашда ҳам, ҳукмни ўрганишда ҳам, бошқа ўринларда ҳам ҳеч иккиланмай олинаверади.
163-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260